Ο Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (Χ.Υ.Τ.Α.) είναι μία από τις προτεινόμενες μεθόδους διαχείρισης κυρίως των οικιακών απορριμμάτων. Η διαδικασία που ακολουθείτε είναι απλή αφού τα απορρίμματα που πρόκειται να διατεθούν διαστρώνονται σε στρώσεις ύψους 2 – 3 μέτρων και στην συνέχεια συμπιέζονται (για να μειωθεί ο όγκος τους αλλά και για να αποφευχθούν διάφορα προβλήματα). Στο τέλος κάθε μέρας τα σκουπίδια καλύπτονται με χώμα για να μην δημιουργούνται προβλήματα οσμών στις γύρω περιοχές και αυτή είναι μια από τις κύριες διαδικασίες η οποία δεν εφαρμόζετε στις χωματερές. Όταν ο χώρος διάθεσης φθάσει στην τελική του χωρητικότητα, τοποθετείται μια τελική στρώση αδρανούς υλικού πάχους 0,60μ. περίπου και μετά στρώμα χώματος κατάλληλο για δενδροφύτευση, ώστε να αποκατασταθεί τελικά το τοπίο.
Η δημιουργία ενός Χ.Υ.Τ.Α., αν ακολουθηθούν σωστά οι διαδικασίες, δεν είναι κάτι το δύσκολο. Η τεχνογνωσία υπάρχει και πολλές εταιρείες ασχολούνται σε αυτόν το τομέα. Ο Χ.Υ.Τ.Α. της Πάφου έχει κατασκευαστεί από τον όμιλο της Ελληνικής Τεχνοδομικής ενώ η εταιρεία ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε έχει αναλάβει την 10ετη διαχείριση του.
Οι διαδικασίες και οι προετοιμασίες που πρέπει να γίνουν πριν την δημιουργία του Χ.Υ.Τ.Α. είναι πάρα πολύ σημαντικές για να λειτουργήσει σωστά ένας Χ.Υ.Τ.Α. χωρίς προβλήματα. Δυστυχώς όμως για άλλη μια φορά η προχειρότητα των αρμοδίων φαίνεται με την πάροδο του χρόνου. Δεν τους ενδιαφέρει πως ένα έργο θα λειτουργεί σωστά και να εξυπηρετεί τους πολίτες αλλά το πώς θα πάρουνε την χρηματοδότηση για την κατασκευή του και φυσικά το δικό τους μερίδιο. Τα υπόλοιπά δεν τους ενδιαφέρουν. Ένα τέτοιο παράδειγμα που όλοι το έχουμε παρατηρήσει ήταν οι ποδηλατοδρόμοι. Πήραμε την χρηματοδότηση, (και φυσικά το μερίδιο μας) φτιάξαμε κάτι σαν ποδηλατοδρόμους για να δικαιολογήσουμε τα χρήματα που πήραμε και μετά τους ξηλώσαμε γιατί δεν ήταν λειτουργικοί. Το ίδιο έγινε με τον Χ.Υ.Τ.Α. Πήραμε την χρηματοδότηση (εδώ τα χρήματα ήταν πάρα πολλά, άρα μεγαλύτερο και το μερίδιο) και φτιάξαμε τον Χ.Υ.Τ.Α. χωρίς να μας ενδιαφέρει τίποτα άλλο. Όπως ανάφερε και ο Υπουργού Εσωτερικών ο Χ.Υ.Τ.Α. έγινε για την επίλυση των σοβαρών προβλημάτων που αντιμετώπιζε ο σκυβαλότοπος της Αγίας Μαρινούδας καθώς επίσης και οι Τοπικές Αρχές της Επαρχίας Πάφου, για τη διάθεση των απορριμμάτων τους.
Τον Χ.Υ.Τ.Α. όμως δεν μπορούμε να τον ξηλώσουμε. Ο Χ.Υ.Τ.Α. όπως λειτουργεί σήμερα, είναι σαν μια πισίνα, έτσι πολύ απλά, και αυτό που γίνετε από την αρχή της λειτουργίας του είναι να ρίχνουμε όλα τα σκουπίδια μέχρι να γεμίσει.
Πιο είναι το αποτέλεσμα από όλα αυτά;
Ο Χ.Υ.Τ.Α. αν λειτουργούσε σωστά, θα είχε για παράδειγμα ένα τέλος ζωής γύρος στα 10 χρόνια. Δηλαδή για 8 χρόνια περίπου θα είχαμε λύση το πρόβλημα ταφής των σκουπιδιών μας και τα επόμενα χρόνια θα άρχιζαν οι ετοιμασίες για την δημιουργία του Χ.Υ.Τ.Υ. (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων). Η διαφορά με τους Χ.Υ.Τ.Α. δεν έχει να κάνει με την κατασκευή του αλλά με το ποια πράγματα καταλήγουν για ταφή σε αυτούς τους χώρους. Δυστυχώς ο Χ.Υ.Τ.Α της Πάφου δεν λειτουργεί σωστά αφού σε αυτόν καταλήγουν να θάβονται όλα τα οικιακά απορρίμματα και όχι μόνο. Αυτό σημαίνει ότι ο Χ.Υ.Τ.Α αντί να γεμίσει σε 10 χρόνια, θα γεμίσει στα 7 με 8 χρόνια, (εξαρτάτε από πολλούς παράγοντες). Οι αντιδράσεις και οι διαμαρτυρίες στην επιλογή του νέου χώρου θα είναι γνωστές αφού τα συμφέροντα πάνε και έρχονται. Εξάλλου οι Developer δεν άφησαν και πολλούς ελεύθερους χώρους που δεν τους έχτισαν.
Γιατί δημιουργήθηκαν τα προβλήματα;
Όλα ξεκινούν από την ενημέρωση και τις γνώσεις που έχουμε για το κάθε θέμα. Πολλές φορές τα θεωρούμε όλα τόσο απλά και όλοι μας κάνουμε τους παράγοντες. Πόσες φόρες την έχουμε πατήσει και αντί να την πληρώσουν οι υπεύθυνοι την πληρώνει ο πολίτης; Το μεγαλύτερο πρόβλημα όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, είναι η μείωση του τέλους ζωής του Χ.Υ.Τ.Α. και αυτό ξεκινά από το γεγονός ότι τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν για να σχεδιαστεί το μοντέλο πάνω στο οποίο θα λειτουργούσε το σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων στην Πάφο στηρίχθηκε σε στατιστικά της πληθυσμιακής κατάστασης της επαρχίας Πάφου, της δεκαετίας του 1980. Δηλαδή, περίοδο κατά την οποία η Πάφος είχε μέχρι και 30.000 κατοίκους λιγότερους απ’ ότι σήμερα άρα και πολύ λιγότερα σκουπίδια και αφήνω εκτός την καταναλωτική μανία-μόδα που έχουμε όλοι μας. Ο δεύτερος και εξίσου σημαντικός παράγοντας που δημιουργεί προβλήματα στην σωστή λειτουργία του Χ.Υ.Τ.Α. είναι ότι από τις 15/07/2005 που ξεκίνησε την λειτουργία του, ακόμα δεν εφαρμόζεται ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων. Τι σημαίνει αυτό; Με απλά λόγια, σημαίνει ότι θάβουμε τα πάντα στον Χ.Υ.Τ.Α. ενώ έπρεπε να ξεχωρίζουμε τα υλικά που είναι για να ανακύκλωση (π.χ. αλουμίνιο, χαρτί, γυαλιά) και να τα στέλνουμε για να ανακύκλωση. Στην Κύπρο μια από τις εταιρείες που δραστηριοποιείτε σε αυτόν τον τομέα είναι η Green Dot Cyprus αλλά στην Πάφο ακόμα ψάχνει χώρο για τις εγκαταστάσεις της. Ο Υπουργος Εσωτερικών κ. Πατσαλίδης ανάφερε ότι προωθείται η ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων της Πάφου, με την κατασκευή εργοστασίου, που θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, μονάδα διαλογής και επεξεργασίας των σύμμεικτων απορριμμάτων και των πράσινων αποβλήτων καθώς επίσης και ανάκτηση των ανακυκλώσιμων υλικών. Φυσικά δεν παρέλειψε να πει ότι τα έργα αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του 2010. Αν ολοκληρωθούν μέχρι τότε αυτά τα έργα ίσως και να προλάβουν να δουλέψουν κανένα χρόνο πριν να γεμίσει τελείως ο Χ.Υ.Τ.Α. Αυτές όλες οι εγκαταστάσεις έπρεπε ήδη να υπάρχουν και να λειτουργούσαν, στην χειρότερη περίπτωση, την ίδια μέρα που ξεκινούσε την λειτουργία του και ο Χ.Υ.Τ.Α. και όχι μετά από 5 χρόνια (σε περίπτωση που αυτές οι μονάδες λειτουργήσουν εντός του 2010). Προηγουμένως, έπρεπε να είχε αρχίσει η ενημέρωση των πολιτών πάνω σε αυτά τα θέματα με την διανομή ενημερωτικών φυλλαδίων, διαφημίσεις, διαλέξεις κ.ά. έτσι ώστε οι πολίτες να αρχίσουν να αντιλαμβάνονται το πνεύμα της ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων και να λαμβάνουν μέρος στην ανακύκλωση έτσι ώστε να μειώσουμε τους όγκους σκουπιδιών που καταλήγουν στο Χ.Υ.Τ.Α. αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τον χρόνο ζωής τους.
Τι πρέπει να γίνει τώρα;
Η δημιουργία ενός Χ.Υ.Τ.Α., αν ακολουθηθούν σωστά οι διαδικασίες, δεν είναι κάτι το δύσκολο. Η τεχνογνωσία υπάρχει και πολλές εταιρείες ασχολούνται σε αυτόν το τομέα. Ο Χ.Υ.Τ.Α. της Πάφου έχει κατασκευαστεί από τον όμιλο της Ελληνικής Τεχνοδομικής ενώ η εταιρεία ΗΛΕΚΤΩΡ Α.Ε έχει αναλάβει την 10ετη διαχείριση του.
Οι διαδικασίες και οι προετοιμασίες που πρέπει να γίνουν πριν την δημιουργία του Χ.Υ.Τ.Α. είναι πάρα πολύ σημαντικές για να λειτουργήσει σωστά ένας Χ.Υ.Τ.Α. χωρίς προβλήματα. Δυστυχώς όμως για άλλη μια φορά η προχειρότητα των αρμοδίων φαίνεται με την πάροδο του χρόνου. Δεν τους ενδιαφέρει πως ένα έργο θα λειτουργεί σωστά και να εξυπηρετεί τους πολίτες αλλά το πώς θα πάρουνε την χρηματοδότηση για την κατασκευή του και φυσικά το δικό τους μερίδιο. Τα υπόλοιπά δεν τους ενδιαφέρουν. Ένα τέτοιο παράδειγμα που όλοι το έχουμε παρατηρήσει ήταν οι ποδηλατοδρόμοι. Πήραμε την χρηματοδότηση, (και φυσικά το μερίδιο μας) φτιάξαμε κάτι σαν ποδηλατοδρόμους για να δικαιολογήσουμε τα χρήματα που πήραμε και μετά τους ξηλώσαμε γιατί δεν ήταν λειτουργικοί. Το ίδιο έγινε με τον Χ.Υ.Τ.Α. Πήραμε την χρηματοδότηση (εδώ τα χρήματα ήταν πάρα πολλά, άρα μεγαλύτερο και το μερίδιο) και φτιάξαμε τον Χ.Υ.Τ.Α. χωρίς να μας ενδιαφέρει τίποτα άλλο. Όπως ανάφερε και ο Υπουργού Εσωτερικών ο Χ.Υ.Τ.Α. έγινε για την επίλυση των σοβαρών προβλημάτων που αντιμετώπιζε ο σκυβαλότοπος της Αγίας Μαρινούδας καθώς επίσης και οι Τοπικές Αρχές της Επαρχίας Πάφου, για τη διάθεση των απορριμμάτων τους.
Τον Χ.Υ.Τ.Α. όμως δεν μπορούμε να τον ξηλώσουμε. Ο Χ.Υ.Τ.Α. όπως λειτουργεί σήμερα, είναι σαν μια πισίνα, έτσι πολύ απλά, και αυτό που γίνετε από την αρχή της λειτουργίας του είναι να ρίχνουμε όλα τα σκουπίδια μέχρι να γεμίσει.
Πιο είναι το αποτέλεσμα από όλα αυτά;
Ο Χ.Υ.Τ.Α. αν λειτουργούσε σωστά, θα είχε για παράδειγμα ένα τέλος ζωής γύρος στα 10 χρόνια. Δηλαδή για 8 χρόνια περίπου θα είχαμε λύση το πρόβλημα ταφής των σκουπιδιών μας και τα επόμενα χρόνια θα άρχιζαν οι ετοιμασίες για την δημιουργία του Χ.Υ.Τ.Υ. (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων). Η διαφορά με τους Χ.Υ.Τ.Α. δεν έχει να κάνει με την κατασκευή του αλλά με το ποια πράγματα καταλήγουν για ταφή σε αυτούς τους χώρους. Δυστυχώς ο Χ.Υ.Τ.Α της Πάφου δεν λειτουργεί σωστά αφού σε αυτόν καταλήγουν να θάβονται όλα τα οικιακά απορρίμματα και όχι μόνο. Αυτό σημαίνει ότι ο Χ.Υ.Τ.Α αντί να γεμίσει σε 10 χρόνια, θα γεμίσει στα 7 με 8 χρόνια, (εξαρτάτε από πολλούς παράγοντες). Οι αντιδράσεις και οι διαμαρτυρίες στην επιλογή του νέου χώρου θα είναι γνωστές αφού τα συμφέροντα πάνε και έρχονται. Εξάλλου οι Developer δεν άφησαν και πολλούς ελεύθερους χώρους που δεν τους έχτισαν.
Γιατί δημιουργήθηκαν τα προβλήματα;
Όλα ξεκινούν από την ενημέρωση και τις γνώσεις που έχουμε για το κάθε θέμα. Πολλές φορές τα θεωρούμε όλα τόσο απλά και όλοι μας κάνουμε τους παράγοντες. Πόσες φόρες την έχουμε πατήσει και αντί να την πληρώσουν οι υπεύθυνοι την πληρώνει ο πολίτης; Το μεγαλύτερο πρόβλημα όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, είναι η μείωση του τέλους ζωής του Χ.Υ.Τ.Α. και αυτό ξεκινά από το γεγονός ότι τα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν για να σχεδιαστεί το μοντέλο πάνω στο οποίο θα λειτουργούσε το σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων στην Πάφο στηρίχθηκε σε στατιστικά της πληθυσμιακής κατάστασης της επαρχίας Πάφου, της δεκαετίας του 1980. Δηλαδή, περίοδο κατά την οποία η Πάφος είχε μέχρι και 30.000 κατοίκους λιγότερους απ’ ότι σήμερα άρα και πολύ λιγότερα σκουπίδια και αφήνω εκτός την καταναλωτική μανία-μόδα που έχουμε όλοι μας. Ο δεύτερος και εξίσου σημαντικός παράγοντας που δημιουργεί προβλήματα στην σωστή λειτουργία του Χ.Υ.Τ.Α. είναι ότι από τις 15/07/2005 που ξεκίνησε την λειτουργία του, ακόμα δεν εφαρμόζεται ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων. Τι σημαίνει αυτό; Με απλά λόγια, σημαίνει ότι θάβουμε τα πάντα στον Χ.Υ.Τ.Α. ενώ έπρεπε να ξεχωρίζουμε τα υλικά που είναι για να ανακύκλωση (π.χ. αλουμίνιο, χαρτί, γυαλιά) και να τα στέλνουμε για να ανακύκλωση. Στην Κύπρο μια από τις εταιρείες που δραστηριοποιείτε σε αυτόν τον τομέα είναι η Green Dot Cyprus αλλά στην Πάφο ακόμα ψάχνει χώρο για τις εγκαταστάσεις της. Ο Υπουργος Εσωτερικών κ. Πατσαλίδης ανάφερε ότι προωθείται η ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων της Πάφου, με την κατασκευή εργοστασίου, που θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων, μονάδα διαλογής και επεξεργασίας των σύμμεικτων απορριμμάτων και των πράσινων αποβλήτων καθώς επίσης και ανάκτηση των ανακυκλώσιμων υλικών. Φυσικά δεν παρέλειψε να πει ότι τα έργα αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός του 2010. Αν ολοκληρωθούν μέχρι τότε αυτά τα έργα ίσως και να προλάβουν να δουλέψουν κανένα χρόνο πριν να γεμίσει τελείως ο Χ.Υ.Τ.Α. Αυτές όλες οι εγκαταστάσεις έπρεπε ήδη να υπάρχουν και να λειτουργούσαν, στην χειρότερη περίπτωση, την ίδια μέρα που ξεκινούσε την λειτουργία του και ο Χ.Υ.Τ.Α. και όχι μετά από 5 χρόνια (σε περίπτωση που αυτές οι μονάδες λειτουργήσουν εντός του 2010). Προηγουμένως, έπρεπε να είχε αρχίσει η ενημέρωση των πολιτών πάνω σε αυτά τα θέματα με την διανομή ενημερωτικών φυλλαδίων, διαφημίσεις, διαλέξεις κ.ά. έτσι ώστε οι πολίτες να αρχίσουν να αντιλαμβάνονται το πνεύμα της ολοκληρωμένης διαχείρισης των απορριμμάτων και να λαμβάνουν μέρος στην ανακύκλωση έτσι ώστε να μειώσουμε τους όγκους σκουπιδιών που καταλήγουν στο Χ.Υ.Τ.Α. αυξάνοντας με αυτόν τον τρόπο τον χρόνο ζωής τους.
Τι πρέπει να γίνει τώρα;
Πρώτα από όλα πρέπει να αρχίσουμε να μειώνουμε τον όγκο τον σκουπιδιών μας και να αρχίσουμε να μπαίνουμε στο κλίμα της ανακύκλωσης. Ο Δήμος Πάφου έχει να διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο στην όλη διαδικασία με πάρα πολλές ευθύνες. Πρέπει να ξεκινήσει να ετοιμάζεται έστω και τώρα, παρέχοντας τα κατάλληλα μέσα σε όλους και με απότερo σκοπό την σωστή ενημέρωση για όλα τα θέματα του περιβάλλοντος αφού όλα συνδέονται μεταξύ τους έτσι ώστε όλοι μας να αποκτήσουμε περιβαλλοντική συνείδηση. Αν το πετύχουμε αυτό τότε ίσως να καταλάβουμε ότι η καταστροφή του περιβάλλοντος δεν είναι πρόβλημα μόνον των άλλων, αλλά επηρεάζει τις μελλοντικές γενιές. Πολλές φορές αναρωτιέμαι σε πιο κόσμο θέλουμε να μεγαλώσουμε τα παιδία μας; Ας αρχίσουμε να προβληματιζόμαστε! Τα πάντα είναι στο χέρι μας!
